In het Noordhollands dagblad van 27 maart verscheen dit interview met cardiologen Stefan Timmer en Givanni Tahapary over een nieuwe techniek voor het aansluiten van een pacemaker die we bij Noordwest toepassen.
Op de foto wijst Stefan Timmer met de pacemakerdraad de plek in het hart aan waar de pacemaker wordt aangesloten.
----------------------------
Ga er maar aan staan: een slap draadje door de bloedbaan en vervolgens via twee lastige bochten door het menselijk hart geleiden en vastschroeven op exact de goede locatie in het geleidingssysteem van het hart; een plekje van grofweg een paar vierkante millimeter groot. Deze nieuwe techniek voor het aansluiten van een pacemaker is zo moeilijk, dat maar weinig artsen het aandurven.
Twee bevlogen cardiologen van Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar durven het wel aan; Stefan Timmer en Giovanni Tahapary hebben inmiddels bij vijf patiënten met succes de His bundle pacing techniek toegepast. Noordwest is hiermee na de universitair medisch centra van Maastricht en Nijmegen en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven het vierde ziekenhuis in Nederland waar dit kan.
De inwendige pacemaker is er al sinds 1958. Het apparaatje houdt de activiteit van het hart nauwlettend in de gaten. Zodra het hart niet zelf slaat, geeft de pacemaker een elektrische prikkel af, die ervoor zorgt dat het hart weer gaat pompen. ,,Het hart is een pomp die elektrisch wordt aangestuurd door impulsen die lopen via geleidingsweefsel’’, licht Timmer toe. ,,Zodra er een kink in de kabel is, vaak letterlijk, dan ontstaat er een communicatiestoornis tussen de boezem van het hart en de hartkamer: de prikkel die het hart moet aanzetten tot pompen, bereikt de hartkamer niet.’’
Dun draadje
De pacemaker wordt onderhuids geplaatst, vlak onder het sleutelbeen. Met een dun draadje wordt het apparaatje vervolgens via de bloedbaan aangesloten op het hart. Timmer: ,,Het draadje komt dan in de rechterhartkamer terecht, waar we het op een willekeurige plek in de hartkamer schroeven.’’
De prikkel die de pacemaker afgeeft, gaat dan van cel op cel door de hartspier en geeft zo eerst de rechterhartkamer en vervolgens de linkerhartkamer een impuls om te gaan pompen. ,,Het gaat om een fractie van een seconde, maar doordat de linkerhartkamer iets later gaat pompen, ontstaat er disbalans’’, zegt Tahapary. ,,Het hart gaat waggelen.’’
En op dat waggelen is een hart, dat normaal gesproken synchroon pompt, niet gebouwd. ,,Als de pacemaker vaak moet bijspringen, kan de pompfunctie van het hart achteruit gaan’’, aldus Tahapary. ,,Van alle pacemakerpatiënten krijgt 20 tot 25 procent na verloop van tijd last van hartfalen.’’
Tot dusver werd dan vaak een tweede draadje geplaatst, achter de linkerhartkamer,. ,,Maar dan moet de prikkel nog steeds een lange weg afleggen’’, zegt Tahapary. ,,Hij moet als het ware door een weiland heen. De snelweg zou veel effectiever zijn.’’ Dat is precies wat er gebeurt als het hart zelf de prikkel geeft, die gaat razendsnel, over de snelweg van het geleidingssysteem naar de plek waar hij moet zijn.
Niet nieuw
In de ideale situatie zou de kunstmatige prikkel van de pacemaker dus ook over die snelweg moeten gaan. Dat idee is niet nieuw. Al decennialang roepen medisch onderzoekers dat het veel effectiever is om de bedrading van een pacemaker niet op een willekeurige plek in de hartkamer, maar precies in de zogenoemde bundel van His te schroeven. ,,Maar ja’’, zegt Timmer. ,,Ga maar eens met een draadje dat zo slap is als een eindje garen, op zoek naar een minuscuul plekje. Terwijl die pacemaker het ook doet als je hem gewoon willekeurig ergens in de hartkamer aansluit, wat wel goed te doen is.’’
Het bleef dus bij een idee, tot een pacemakerfabrikant met een nieuw geleidingssysteem kwam. Een hol buisje, dat ook nog eens zo gevormd is, dat het precies de twee lastige bochten maakt, die je onderweg tegenkomt. Tel daarbij op een cardioloog die precies weet waar de bundel van His zit - Tahapary is tevens elektrofysioloog - en eentje die het aandurft de procedure uit te voeren - Timmer - en je kunt als ziekenhuis ineens een baanbrekende techniek toepassen.
Toch is - nog - niet iedereen er van overtuigd dat de techniek hartfalen kan voorkomen. ,,Er is, zelfs wereldwijd, nog niet zo heel veel ervaring mee’’, licht Tahapary toe. ,,Wij geloven dat je er levens mee redt, ook omdat eerste wetenschappelijke onderzoeken positieve resultaten laten zien. Maar verder onderzoek moet nog aantonen dat mensen dankzij deze techniek daadwerkelijk langer leven.’’
Niet iedere patiënt komt overigens in aanmerking voor de nieuwe techniek, benadrukt Timmer. ,,Het is een duurdere ingreep en de operatie duurt ook langer. Bij het merendeel van de patiënten volstaat de traditionele techniek. Voor mensen bij wie de pacemaker een groot deel van de hartslagen voor zijn rekening neemt en daardoor de kans op verminderde pompfunctie toeneemt, kan de nieuwe techniek een uitkomst zijn.’’
Door Marjolein Elfring
