In de rubriek ‘Dokter, vertel eens’ geven specialisten van het hart-long centrum antwoord op veelgestelde vragen.
Dokter Willemien Thijs, vertel eens...
Er is bij mij astma vastgesteld. Hoe kom ik hieraan? En wat kan ik zelf doen?
Hoe kom ik aan astma en wat is astma?
Ongeveer 5-10% van de bevolking heeft een vorm van astma. Astma is een ontsteking van de luchtwegen. De ontsteking zorgt voor geïrriteerde en prikkelbare luchtwegen en slijmproductie. De gladde spiertjes die om de luchtwegen heen zitten, gaan dan samenknijpen. Dit zorgt ervoor dat u niet goed kan ademen.
Het is onzeker hoe mensen aan astma komen, we weten dat astma soms erfelijk is en dat mensen met allergieën vaker astma hebben. Verder is het nog niet bekend wat de precieze oorzaak van astma is. Er wordt onderzoek gedaan naar de rol van bijvoorbeeld virussen en andere omgevingsfactoren.
Veroorzaakt astma vermoeidheid?
Astma kan verschillende klachten veroorzaken zoals kortademigheid, hoesten, slijm en druk op de borst. Van kortademigheid is niet iedereen bewust, dit kan dan naar voren komen als vermoeidheid. Bij patiënten waarbij de medicatie niet goed is ingesteld (nog niet juiste hoeveelheid) kan ook vermoeidheid voorkomen. Maar bij alle patiënten kan vermoeidheid bij astma bestaan.
Hoe kan het dat mijn klachten wisselen per dag?
Bij astma zijn er periodes waarin de klachten erger of minder erg zijn. Dit kan veroorzaakt worden door hormonen, bijvoorbeeld bij zwangerschap of de menopauze. De klachten kunnen zelfs op één dag wisselend zijn. Als de luchtwegen gevoelig zijn en samenknijpen dan kan u klachten krijgen. Dit kan veroorzaakt worden door allergenen, zoals geurtjes of kooklucht. Ook het dag-nacht ritme kan van invloed zijn. Bij sommige patiënten zijn de klachten gerelateerd aan prikkels op werk. Bijvoorbeeld een allergie voor meel bij bakkers of chemische middelen bij kappers. Voor deze patiënten is het belangrijk dat de behandelend arts contact heeft met de bedrijfsarts. Samen kunnen ze onderzoeken hoe de werkomgeving veranderd kan worden, zodat de klachten verminderen.
Wat voor behandeling is er mogelijk en wat kan je zelf tegen astma doen?
Er zijn medicijnen die het samenknijpen van de spieren voorkomt (luchtwegverwijders) en medicijnen die de ontsteking tegen gaan (ontstekingsremmers). Ook neusklachten worden mee behandeld bij astma, omdat neusklachten veel invloed hebben op astma. Medicatie kan pas afgebouwd worden als het een aantal maanden goed gaat en in overleg met een longarts of longverpleegkundige. We stellen dan een afbouwschema op, zodat de astma niet ontregeld. Zelf kunt u prikkels proberen te vermijden waarvoor u allergisch bent. Daarnaast is het belangrijk om voldoende te bewegen, op uw voeding te letten en een gezond gewicht aan te houden. En het allerbelangrijkste: niet roken.
Kan ik van astma af komen?
Veel kinderen groeien over astma heen. Maar de kans blijft altijd bestaan dat u op latere leeftijd weer last krijgt van astma. Bij sommige patiënten die op latere leeftijd astma krijgen wordt het veroorzaakt door een eosinofiele ontsteking (eosinofielen zijn een bepaald soort witte bloedcellen). Vaak komen deze patiënten hier niet meer vanaf en blijven ze inhalers nodig hebben. Voor mensen met een ernstig eosinofiel astma en voor mensen met een ernstig allergisch astma waar de inhalers niet afdoende meer werken en daarom ontstekingsremmer (corticosteroïden) moeten slikken hebben we tegenwoordig nieuwe medicatie in injecties. Een heel klein deel van de astmapatiënten (minder dan 5%) heeft dit nodig. Deze behandeling wordt ook in ons hart-long centrum gegeven.